SM i aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna powinna być jednym z elementów dbania o siebie i towarzyszyć osobom ze stwardnieniem rozsianym w codziennym życiu. Istnieje wiele dowodów naukowych na to, że ćwiczenia i treningi mają dobroczynny wpływ na osoby z SM, m.in.:
- poprawiają siłę i ruchomość mięśni,
- mają działanie antydepresyjne, sprzyjają dobremu samopoczuciu, pomagają rozładować stres.
- stabilizują układ odpornościowy,
- poprawią jakość życia,
- pomagają też w walce ze zmęczeniem w SM.
- działają profilaktycznie, zmniejszając np. ryzyko zawału serca, obniża ryzyko wystąpienia cukrzycy, wpływają na sprawność stawów.
- pomagają zachować sylwetkę.

Ćwiczenia przynoszą też mniej oczywiste, ale równie pozytywne efekty:
- dzięki zaopatrzeniu komórek mózgu w świeże substancje odżywcze i budulcowe oraz ukrwieniu mózgu, sprzyjają m.in. poprawie pamięci i koncentracji.
- mają działanie neuroprotekcyjne poprzez wzrost niektórych czynników neurotroficznych, redukują przepuszczalność bariery krew-mózg, pomagają zachować objętość istoty szarej (ciał komórek nerwowych) i integralność istoty białej (włókien nerwowych przenoszących informacje), co z kolei przekłada się na szybkość przetwarzania informacji czy np. wzrost objętości hipokampa (niezwykle ważnej struktury dla funkcjonowania pamięci) (więcej: Tajemniczy mózg. SM i sport).

Oczywiście, wiele badań ma swoje ograniczenia, ale należy pamiętać, że aktywność fizyczna jest szczególnie wskazana przy SM. Powinna być jednak dobrze dobrana, dostosowana do ograniczeń fizycznych wynikających ze stwardnienia rozsianego lub innych współistniejących chorób. Ponadto, osoby chore nie powinny zapominać o leczeniu lekami modyfikującymi przebieg choroby.

Ruch jest dostępny dla osoby nawet z wyraźnymi objawami. Pojawienie się ich nie powinno oznaczać zaprzestania aktywności. Warto skonsultować się ze specjalistą i zapytać jaki rodzaj ruchu jest w danym przypadku odpowiedni. Ważna jest także systematyczność – to ona buduje wytrzymałość i siłę mięśni, które później szybciej się dzięki temu zregenerują np. po rzucie. Należy również pamiętać, aby aktywność fizyczna była dla nas atrakcyjna. Gdy będziemy ją lubić, częściej będziemy ją również praktykować. Sport to też aktywność społeczna i może pozytywnie oddziaływać na psychikę osoby żyjącej z SM. Konieczność wyjścia na trening, zajęcia grupowe pozwalają na wyjście z domu i pomagają nawiązywać znajomości.

Czy istnieją jakieś wytyczne dotyczące aktywności fizycznej osób chorych na stwardnienie rozsiane, które poparte są badaniami naukowymi? Bardzo ciekawe okazują się wnioski wysunięte w 2019 r. przez badaczy z Uniwersytetu Alabama. Podsumowali oni dane napływające z 25 badań naukowych dotyczących ćwiczeń aerobowych (wytrzymałościowych) i oporowych i na ich podstawie przygotowali rekomendacje odnośnie ćwiczeń dla osób z różnymi chorobami neurologicznymi: stwardnieniem rozsianym, Parkinsonem i po udarze. Naukowcy wierzą, że wytyczne te pomogą zarówno lekarzom, fizjoterapeutom czy innym specjalistom opieki zdrowotnej lepiej zajmować się kwestią aktywności fizycznej wśród osób ze stwardnieniem rozsianym. Te wytyczne mogą też być wykorzystywane przez same osoby chore, jako wytyczne do tego, jaką aktywność fizyczną powinni podejmować, by była ona skuteczna i dostosowana do ich potrzeb. Wytyczne możecie zobaczyć poniżej i pobrać je w pdf na końcu tego artykułu.

Posłuchajcie rozmowy z fizjoterapeutką Joanną Tokarską na temat aktywności fizycznej wykonywanej przez osoby z SM. Nasza specjalistka opowiada w nim m.in. o wytycznych, o których wspomniano powyżej.
Link: Akademia SM. SM i Sport.

Aktywność fizyczna jest wskazana w stwardnieniu rozsianym i przynosi wiele korzyści. Może być elementem wspomagającym leczenie, pomagać w radzeniu sobie z wieloma objawami. Rodzaj podejmowanego ruchu trzeba skonsultować w lekarzem, neurologiem lub fizjoterapeutą, a ćwiczenia powinny być praktykowane systematycznie, w oparciu o aktualną wiedzę, z jednoczesną obserwacją sygnałów płynących z ciała. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek niepożądanych objawów, ćwiczenia należy przerwać skonsultować się ze specjalistą.

Posłuchajcie podcastu z fizjoterapeutką Joanną Tokarską na temat fizjoterapii i aktywności fizycznej stworzonego w ramach kampanii "Zapytaj o SM"
Link: Rozmowa z J. Tokarską

Obejrzyjcie filmy z ćwiczeniami przygotowanymi dla osób z SM przez Jowitę Chruszczyk – instruktorkę pilatesu, animal flow, asystentem treningu siłowego z odważnikami kettlebells:
Wstęp: Wstęp
Film nr 1: Ćwicz z PTSR. Odcinek 1
Film nr 2: Ćwicz z PTSR. Odcinek 2
Film nr 3: Ćwicz z PTSR. Odcinek 3
Film nr 4:Ćwicz z PTSR. Odcinek 4
Film nr 5: Ćwicz z PTSR. Odcinek 5

Obejrzyjcie filmy z ćwiczeniami przygotowanymi specjalnie dla osób ze stwardnieniem rozsianym, który powstał w czasie pandemii Covid-19. Zachęcamy do codziennej praktyki!:
Cały cykl tutaj:  Ruszaj się ze stwardnieniem rozsianym

Zachęcamy do obejrzenia materiałów prezentujących ćwiczenia tai chi dla osób z SM: 
Film nr 1: Rozgrzewka
Film nr 2: Relaksacja i Rozwijanie Jedwabiu cz. 1
Film nr 3: Relaksacja i Rozwijanie Jedwabiu cz. 2
Film nr 4: Ćwiczenia na siedząco
Film nr 5: Ćwiczenia Ba Duan Jin