CIS, RIS

Klinicznie izolowany zespół objawów (ang. Clinically Isolated Syndrome, CIS)

Klinicznie izolowany zespół (CIS) to pierwsze wystąpienie objawów neurologicznych, trwających co najmniej 24 godziny, będących wynikiem pojawienia się zapalenia i demielinizacji (utraty otoczki ochraniającej włókna nerwowe) w jednym lub więcej odcinków ośrodkowego układu nerwowego. Na objawy składać się może: słabość w kończynach, ból, zapalenie nerwu wzrokowego. CIS może pojawić się trzykrotnie częściej u kobiet niż mężczyzn, występuje w grupie wiekowej 20-40 lat.

Zdiagnozowanie CIS nie jest jednoznaczne z diagnozą SM (nie spełnia jeszcze kryteriów choroby) i nie musi przerodzić się w stwardnienie rozsiane, jednak u 85% osób żyjących z SM pierwszym objawem był właśnie klinicznie izolowany zespół. U niektórych pacjentów CIS pozostanie jednorazowym epizodem bez dalszych konsekwencji dla ogólnego stanu zdrowia. Jeśli w badaniu rezonansem magnetycznym, u osoby, która doświadczyła CIS, zostaną wykryte zmiany podobne do tych obserwowanych w SM, istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia drugiego epizodu objawów neurologicznych a także diagnoza rzutowo-remisyjnej postaci SM.

Od 2017 kryteria diagnostyczne McDonalda pozwalają na zdiagnozowanie SM u osoby z CIS, u której dodatkowo obserwuje się zmiany w badaniu rezonansem magnetycznym (MRI) wskazujące na wcześniejsze uszkodzenia w innych obszarach OUN lub na aktywne zapalenie w innych obszarach OUN (Ośrodkowy Układ Nerwowy) niż te powodujące obecne objawy. Do postawienia diagnozy SM u osoby z CIS wykorzystuje się obecnie również badanie płynu mózgowo-rdzeniowego. Gdy u osoby z jednorazowym epizodem stwierdza się SM, może być ona objęta terapią lekami modyfikującymi przebieg choroby. Wczesne włączenie leczenia pozwala na minimalizowanie skutków choroby.

Duże ryzyko konwersji CIS do SM w przeciągu kilku lat obserwuje się u osób, u których w badaniu MRI zmiany są podobne do tych w SM. Niskie natomiast dotyczy tych, u których takie zmiany nie są widoczne.

 Radiologicznie izolowany zespół (ang. Radiologically Isolated Syndrome, RIS)

RIS to zespół radiologicznie izolowanych objawów. Diagnozuje się go w przypadku pojawienia się w badaniu rezonansem magnetycznym (MRI) patologii w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN), a brak jest objawów klinicznych, czyli widocznych i odczuwanych objawów takich jak słabość kończyn czy problemy ze wzrokiem. Ujawnione RIS często przepowiada pojawienie się klinicznych objawów choroby.