SM i terapie alternatywne

Terapie alternatywne (CAM, z języka angielskiego - complementary and alternative medicines) to bardzo szeroki termin obejmujący wiele różnych metod i technik, suplementów i leków, które przez niektórych mogą być uznawane za przynoszące korzyści terapeutyczne, jednak nie zostały przetestowane w ramach odpowiednich badań klinicznych albo badania prowadzone były na zbyt małej grupie osób. Do terapii alternatywnych zaliczyć można m.in.: akupunkturę, aromaterapię, chiroterapię, klawiterapię, ziołolecznictwo, refleksologię, pilates, mindfulness, tai chi, pilates, dieta, stosowanie kanaboidów.

W 2017 roku Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry opublikował przegląd badań nad zastosowaniem medycyny alternatywnej w stwardnieniu rozsianym (Claflin S. B i wsp. 2017). Autorzy przeanalizowali informacje płynące z badań dotyczących leczenia komplementarnego w SM, które ukazały się w literaturze specjalistycznej w latach 2001 do 2017. Wedle autorów artykułu, badania przekrojowe pokazują, że od 37 do 100% osób z SM korzystało z leczenia alternatywnego i komplementarnego  a nawet do 52% z nich stosowało tego typu terapie w ostatnich 12 miesiącach.

Dlaczego niektórzy sięgają po terapie alternatywne? Główne powody dla których pacjenci z SM korzystają z leczenia alternatywnego to brak wystarczającej skuteczności dostępnego leczenia immunomodulującego. skutki uboczne stosowanych leków albo poszukiwanie sposobów na poradzenie sobie z uporczywymi objawami.

Sięgając po terapie alternatywne warto wziąć jednak pod uwagę na ich koszty, skuteczność i bezpieczeństwo. To ostatnie jest szczególnie istotne, ponieważ badania wykazały, że pacjenci z SM stosują terapie alternatywne łącznie z leczeniem tradycyjnym, ale decyzji o rozpoczęciu kuracji metodami alternatywnymi często nie konsultują z prowadzącym ich lekarzem (czy to neurologiem czy lekarzem rodzinnym).

Terapie komplementarne i alternatywne obejmują czynniki modyfikowalne (np. dieta), a ich podstawy teoretyczne leżą w związku pomiędzy zachorowalnością lub ciężkością SM a modyfikowalnymi czynnikami ryzyka (np. poziomie surowicy witaminy D). Dieta, witaminy (szczególnie D), ziołowe suplementy są popularnymi metodami alternatywnymi stosowanymi w SM, ale opisuje się też inne, bardzo różne rodzaje tych terapii, które mają wpływać zarówno na fizyczne jak i psychiczne efekty SM (np. metody psychologiczne – terapia poznawczo-behawioralna, lub tzw. mindfulness; ćwiczenia – joga, aerobik, stosowanie konopi indyjskich; ale też akupunktura czy pszczeli jad).

Wedle autorów przeglądu opublikowanego w wyżej wspomnianym przeglądzie mimo że istnieje wiele badań dotyczących terapii alternatywnych i komplementarnych i ich użycia w SM, to jednak trudniej znaleźć takie, których wnioski o oparte są na jednoznacznych, wysokiej jakości dowodach. Po podsumowaniu dostępnych danych, autorzy stwierdzili, że terapie alternatywne które posiadają najsilniejsze dowody na ich skuteczność w SM to: ekstrakt z konopi indyjskich, aktywność fizyczna (sport może mieć pozytywny wpływ na zdrowie osób z SM, szczególnie na obszary związane z mobilnością i siłą mięśniową) oraz terapia poznawczo-behawioralna (wpływa na lepsze radzenie sobie z psychologicznymi efektami SM, depresję i stres; istnieją też dowody na jej skuteczność w radzeniu sobie ze zmęczeniem). Z kolei NICE (agencja ministerstwa zdrowia Wielkiej Brytanii odpowiedzialna za opiniowanie procedur medycznych i rekomendowanie ich finansowania) wskazuje, że refleksologia, masaże, tai chi, terapia polem magnetycznym, tran rybi mogą przynosić pewne korzyści osobom z SM, jednak dowody naukowe nie są wystarczające silne, by oficjalnie je rekomendować.

Ponieważ SM jest chorobą 1000 twarzy i każdy może przechodzić przez nią w inny sposób, różnorodne metody terapeutyczne, również te komplementarne powinno się konsultować z lekarzem.