Zaburzenia mowy i połykania

U osób chorujących na stwardnienie rozsiane mogą pojawić się zaburzenia mowy. Nadawanie mowy kontrolowane jest przez aparat ruchowy mowy m.in. usta podniebienie, gardła. W wyniku SM zmoże dojść do zaburzeń czynności tych narządów, co z kolei skutkować będzie pojawieniem się dyzartrii. Dyzartria może przyjmować różnorodne postacie: niemożność utrzymania odpowiedniej melodii wypowiedzi, mowę niewyraźną, zamazaną, bełkotliwą, niemiarową (np. skandowaną), nosową, albo z nieodpowiednim natężeniem. Wszystko to związane jest to z problemem z koordynacją pracy mięśni języka, ust, policzków, podniebienia, warg, nieodpowiedniego oddechu.

Dodatkowo, w wyniku uszkodzeń obszarów ośrodkowego układu nerwowego może dochodzić do problemów z połykaniem (dysfagia).

W radzeniu sobie z problemami z mową i połykaniem pomóc może neurologopeda. Pierwszym krokiem do oceny problemów jest przeprowadzenie odpowiedniego badania przez tego specjalisty, który sprawdzi na jakim poziomie są problemy czy jakiego wsparcia potrzebuje osoba z SM z dyzartrią. Być może rehabilitacja tego problemu wymagać będzie wielokrotnych spotkań ze terapeutą mowy, albo przeprowadzenia dodatkowych badań.
Ćwiczenia, które mogą pomóc w radzeniu sobie ze skutkami dyzartrii obejmują ćwiczenia oddechowe i ćwiczenia głosu. Należy je wykonywać regularnie. Poniżej zamieszczamy poradnik dla osób z dyzartrią opublikowany przez Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego. Można wspierać się również strategiami ułatwiającymi komunikację, np. wyrażanie się w krótki i zwięzły sposób, robienie przerw pomiędzy wypowiedziami (długie mówienie może powodować, że z czasem mowa będzie stawać się mniej wyraźna). Pomóc mogą również np. urządzenia przenośne, jak np. telefon komórkowy, dzięki któremu można napisać to, co ma się do powiedzenia.
Wskazówki wspierające komunikację osób z dyzartrią (za www.mssociety.uk.org): jeśli to możliwe, staraj się prowadzić rozmowę w cichym otoczeniu (wyłącz np. radio); staraj się zyskać pełną uwagę swojego rozmówcy i powtarzaj, gdy jest to konieczne; ważna jest komunikacja twarzą w twarz, ponieważ wyraz twarzy jak i inne formy komunikacji niewerbalnej będą wspierać twój przekaz słowny; rób regularne przerwy, nie spiesz się.

Dysfagia czyli najprościej mówiąc problemy z przełykaniem jest rzadkim zaburzeniem, które jednak pojawia się u osób z SM. Niezwykłe istotna jest jednak prawidłowa diagnostyka i terapia tego zaburzenia przez specjalistów (lekarza i neurologopedę). Neurologopeda zaleci modyfikację diety i różne terapeutyczne sposoby połykania. Dodatkowo, osoby z SM mogą zakupić sprzęt wspomagający radzenie sobie z trudnościami z połykaniem, np. specjalne kubki z wycięciem, aby chory mógł dopasować ustawienie głowy.