Doradcza Komisja Medyczna PTSR to specjaliści od lat zajmujący się leczeniem osób ze stwardnieniem rozsianym, którzy współpracują z naszą organizacją celem dostarczania rzetelnych informacji medycznych związanych z chorobą. Członkowie Komisji, w związku z trwającą pandemią, przygotowali skrót najważniejszych doniesień dotyczących szczepień przeciwko Covid-19 dla osób ze stwardnieniem rozsianym, które znaleźć można poniżej:

Wpływ szczepienia na dalszy przebieg SM
Dotychczasowe wyniki z licznych baz danych z różnych krajów nie wskazują aby szczepienie miało wpływ na wystąpienie rzutu choroby lub postęp niesprawności.  Po szczepieniu może wystąpić gorączka, które przejściowo może nasilać objawy SM, ale powinny one ustąpić wraz z ustaniem gorączki.

Wybór szczepionki
Nie ma danych aby któraś ze stosowanych szczepionek była szczególnie wskazana w SM. Pacjenci poniżej 40 roku  życia mogą zachować pewną ostrożność w stosunku do szczepionki Vaxzevria ze względu na doniesienie o bardzo nielicznych chorobach zakrzepowych w ciągu 3 tygodni po tym szczepieniu. Szczególnie może dotyczyć to pacjentów z dużym stopniem niesprawności i o ograniczonej ruchomości.

Szczepienie po przechorowaniu Covid-19
Pacjenci którzy przechorowali Covid-19 powinni poddać się szczepieniu 3-6 miesięcy po przechorowaniu (nie wcześniej niż 30 dni) ze względu na to, iż odporność po przechorowaniu stopniowo zanika podobnie jak po wcześniejszym szczepieniu.

Wpływ leków na skuteczność szczepienia
Niektóre leki, ze względu na ich mechanizm działania, mogą obniżać skuteczność szczepienia i zalecane jest skoordynowanie szczepienia z czasem podaniem leku (patrz niżej). Ale w sytuacji kiedy zagrożenie Covidem jest znaczne nie należy opóźniać stosowania szczepienia i zastosować ją jak najszybciej bez dopasowania czasowego do leczenia.
W przypadku chorych z SM można stosować następujące dopasowanie czasowe stosowania leków i szczepienia:

- Beta interferony (Avonex, Betaferon, Plegridy, Rebif), octan glatirameru (Copaxone, Remurel), teryflunomid (Aubagio), fumaran dimetylu (Tecfidera), diroximel fumarate (Vumerity) i natalizumab (Tysabri) - Nie są wymagane opóźnienia w podaniu pierwszej dawki leku przy rozpoczynaniu leczenia po wykonanym pełnym szczepieniu*, ani żadne dopasowania czasowe pomiędzy szczepieniem  a podaniem leku w trakcie leczenia.
- Fingolimod (Gilenya), siponimod (Mayzent), ozanimod (Zeposia), ponesimod (Ponvory)  -  W przypadku rozpoczynania leczenia pełne szczepienie* powinno być zakończone 2 tygodnie przed pierwszym podaniem leku.  W trakcie leczenia szczepienie powinno być wykonane niezależnie od czasu podania leku.
- Alemtuzumab (Lemtrada) -  W przypadku rozpoczynania leczenia pełne szczepienie* powinno być zakończone 4 tygodnie przed pierwszym podaniem leku.  W przypadku kontynuacji leczenia szczepienie powinno być wykonane 24 tygodnie po ostatnim podaniu leku i 4 tygodnie przed następnym podaniem.
- Kladrybina (Mavenclad) - W przypadku rozpoczynania leczenia pełne szczepienie* powinno być zakończone 2 tygodnie przed pierwszym podaniem leku.  W przypadku kontynuacji leczenia w chwili obecnej nie ma wskazań na konieczności dopasowania szczepienia do ostatniej dawki leku, ale dalsze badania trwają i zastosowanie szczepienia nie bezpośrednio po podaniu leku powinno zwiększyć jego skuteczność.  Szczepienie powinno być zakonczone 2 tygodnie przed kolejnym cyklem stosowania leku.
- Okrelizumab (Ocrevus) - W przypadku rozpoczynania leczenia pełne szczepienie* powinno być zakończone 2 tygodnie przed pierwszym podaniem leku. W przypadku kontynuacji leczenia szczepienie powinno być wykonane 12 tygodnie po ostatnim podaniu leku i zakończone 4 tygodnie przed następnym podaniem.
- Ofatumumab (Kesimpta) - W przypadku rozpoczynania leczenia pełne szczepienie* powinno być zakończone 2 tygodnie przed pierwszym podaniem leku.  Obecnie nie ma danych czy i z jakim opóźnieniem powinno być wykonane szczepienie po ostatniej dawce  podania leku w trakcie leczenia.

Sterydy w wysokich dawkach (dożylny methylprednizolon lub preparaty doustne) – 7-14 dni po ostatniej dawce:
- Pełne szczepienie po 2 dawce szczepionki Comirnaty (Pfizer), i Spikevax (Moderna) i Vaxzevria (AstraZeneca) i po  jednej dawce szczepionki, Covid-19 Vaccine Janssen.

Dodatkowe szczepienie (trzecia dawka) - stosowana jest jako dawka uzupełniająca lub jako dawka przypominająca.
Dawki uzupełniająca jest wykonywana po 28 dniach od drugiej dawki szczepienia podstawowego.  Celem tej dodatkowej dawki jest wzmocnienie efektów szczepienia u pacjentów z osłabioną odpornością naturalna lub nabytą w wyniku chorób np. pacjenci onkologiczni, po przeszczepach.  Nie ma w tej kategorii pacjentów z SM. Ale do tego dodatkowego szczepienia upoważnieni są także pacjenci leczeni wysokimi dawkami sterydów i lekami obniżającymi odporność. I tutaj zastosowanie tej dawki u pacjentów z SM leczonych wszystkimi lekami poza Interferonami, Glatiramerem, Tecfiderą i Tysabri mogłoby być rozważane.
Leki stosowane w SM obniżają odporność jedynie w sposób umiarkowany. Ponadto dotychczasowo ocena wpływu obniżającego odporność po leczeniu SM opiera  się o analizę ilości przeciwciał anty-SARS-Cov-2 i nie uwzględnia odporności zależnej od limfocytów T, która jest bardziej złożona i trudniejsza do oceny. Dalsze badania są potrzebne na temat ewentualnej  korzyści szczepienia uzupełniającego w SM.
Dawka przypominająca jest wykonywana 5 miesięcy od pełnego szczepienia w celu wzmocnienia wygasającej odporności poszczepiennej. To szczepienie jest zalecane pacjentom z SM na zasadach takich samych jak u pozostałych osób z uwzględnieniem ewentualnych ram czasowych związanych ze stosowaniem niektórych leków analogicznie jak w przypadku szczepienia podstawowego.

Dodatkowe środki ochrony
Pomimo zaszczepienia pacjenci z SM powinni stosować się do ogólnych zaleceń ochrony przed zakażeniem Covid-19 takimi jak noszenie masek, zachowanie dystansu społecznego, dezynfekcja rąk, wietrzeniem pomieszczeń.

Rekomendacje odnoszą się także do dzieci i młodzieży powyżej 12 r.ż.

Rekomendacje opracowali: 
prof. Krzysztof Selmaj
prof. Waldemar Brola
prof. Katarzyna Kotulska-Jóźwiak
prof. Sergiusz Jóźwiak
dr Jacek Zaborski