Osoby chore na stwardnienie rozsiane (SM) zmagać się mogą z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu dolnych dróg moczowych. W przebiegu choroby, codzienna czynność fizjologiczna, jaką jest oddawanie moczu, może zacząć sprawiać problemy, np. gdy pacjent zmaga się z zaleganiem moczu po mikcji (tj. gdy – mimo oddania moczu, jakaś jego ilość pozostaje w pęcherzu) albo gdy czuje nieustanne parcie na pęcherz.

Jedną z metod radzenia sobie z zaleganiem moczu po mikcji, ułatwiająca jego opróżnianie, jest cewnikowanie przerywane. Jest one wykonywane samodzielnie przez pacjenta. Chociaż może wydawać się, że procedura ta jest trudna, niekomfortowa, bolesna, to jednak jest to postępowanie bezpieczne, zalecane przez specjalistów i dające pacjentowi najwięcej niezależności. Oczywiście, nauka samocewnikowania będzie wiązać się z przełamaniem uczucia wstydu, a także – obaw związanych z wprowadzania cewnika do własnego ciała.

Na czym polega samocewnikowanie?
Procedura polega na wprowadzeniu do pęcherza (poprzez cewkę moczową) jednorazowego cewnika, który jest usuwany od razu po odprowadzeniu moczu. Ideą przerywanego cewnikowania jest to, by w pęcherzu moczowym znajdowało się mniej niż 500 ml moczu (ale nie mniej niż 100 ml).
Średnio, człowiek oddaje mocz kilka razy w ciągu dnia, jednak częstość samocewnikowania zależy od pacjenta. Lekarze radzą, by naśladować w tym względzie fizjologię. Jeśli zwiększamy podaż płynów, należy wtedy odprowadzać mocz częściej, ale zależy to też od innych czynników, np. od temperatury otoczenia i intensywności pocenia się, rodzaju spożywanych napojów (piwo czy kawa mają działanie moczopędne). 

Jakie rodzaje cewników są dostępne?
Cewniki do samocewnikowania są różne, o różnej grubości, powlekane i niepowlekane, a także hydrofilowe. Badania pokazują też, że cewniki hydrofilowe istotnie zmniejszają ryzyko zakażeń pęcherz moczowego.
Cewniki są refundowane (ale nie w 100%) i aby z nich skorzystać lekarz powinien wypełnić specjalny dokument. 

Samocewnikowanie zalecane jest np. pacjentom, którzy zmagają się z dużym zaleganiem po mikcji lub mają brak czucia somatycznego w dolnych partiach ciała.
Pacjenci używający cewnika powinni spożywać duże ilości wody, co pozwoli na opróżnianie pęcherza z bakterii. Ponadto, muszą pamiętać o zasadach higieny, choćby o myciu rąk czy o tym, że cewniki są jednorazowe i nie powinny być wykorzystywane ponownie.
Nauka samocewnikowania powinna być przeprowadzona przez lekarza lub przygotowaną pielęgniarkę.

Źródło: Artykuł dr Janusza Zajdy, specjalisty urologa dla 112 nr SM Expressu; webinar z dn. 09.03.2023 z prof. Sławomirem Poletajewem, www.niepelnosprawni.pl