Emocje i funkcje poznawcze

W przebiegu SM mogą pojawić się zaburzenia funkcji poznawczych i emocji. Funkcje poznawczeto procesy służące do odbioru, przechowywania i przetwarzania informacji. Osoby z SM mogą doświadczać problemów z pamięcią, uwagą, prędkością przetwarzania informacji, planowaniem, organizowaniem. Co więcej, osoby z SM często zauważają, że koncentrowanie się na czymś przez dłuższy czas wywołuje u nich zmęczenie i niemożność dalszego skupienia się – zjawisko to znane jest jako zmęczenie poznawcze. Zaburzenia te mogą istotnie wpływać na codzienne funkcjonowanie, prowadząc niejednokrotnie do rezygnacji z pracy.

Zobacz naszą infografikę o funkcjach poznawczych w SM:

Osoby, u których niedawno zdiagnozowano SM lub u których sprawność pogorszyła się w ostatnim czasie, mogą zaobserwować u siebie różnorodne emocje i zmiany nastroju, które pojawiają się wraz z próbami dostosowania się do nowej rzeczywistości. To naturalna reakcja na zmiany w życiu i obawy z nich wynikające. W SM zmiany nastroju mogą być też elementem procesu chorobowego i zmian w ośrodkowym układzie nerwowym. Podsumowując, osoby z SM często doświadczają emocji typowych dla okresu żałoby (wyparcie, żal, obniżenie nastroju, złość), zwłaszcza krótko po diagnozie oraz wraz z obserwowanym u siebie zmianami w funkcjonowaniu, ale obserwuje się również u nich - częściej niż w populacji ogólnej – depresję, zaburzenia lękowe, drażliwość i zmienność nastrojów czy niekontrolowany śmiech i płacz.

Zobacz naszą infografikę o zaburzeniach nastroju i emocji w SM:

W radzeniu sobie z zaburzeniami funkcji poznawczych warto skontaktować się – o ile jest to możliwe – z neuropsychologiem. To psycholog wyspecjalizowany w ocenie problemów z pamięcią, uwagą itp. Dokona on ewaluacji funkcjonowania a także zaleci odpowiednie ćwiczenia.

Aby poprawić pamięć warto stosować różnorodne strategie: okresowe odpytywanie samych siebie z tematów, które należy zapamiętać, rozkładanie nauki w czasie, powtarzanie informacji wielokrotnie, ale z przerwami pomiędzy każdą sesją przyswajania wiedzy. Inną metodą są strategie kompensacyjne, np. proszenie rozmówcy o podawanie informacji fragmentami czy uprzedzanie o trudnościach z zapamiętywaniem. Można również zostawiać sobie wskazówki, np. listę na lodówce na dzień przed zrobieniem zakupami. Najważniejszą ogólną strategią może być zorganizowanie „zastępczej” pamięci wszędzie tam, gdziekolwiek to możliwe, robienia notatek, prowadzenia organizera. Gdy trudno jest się skupić, albo prowadzić płynnie rozmowy warto rozważyć ich prowadzenie jeden na jeden w nierozpraszającym, cichy otoczeniu.

Jeśli osoba z SM doświadcza trudności poznawczych a jest czynna zawodowa, może porozmawiać ze swoi pracodawcą na temat możliwych do wprowadzenia zmian w miejscu pracy, np. elastycznego grafika czy godzin pracy, instalacji odpowiedniego oprogramowania ułatwiającego pracę.

W usprawnianiu funkcji poznawczych duży wkład może mieć fizjoterapeuta. Dowody naukowe wskazują, że aktywność fizyczna może sprzyjać zdrowemu funkcjonowaniu mózgu. Ponieważ zaburzenia funkcji poznawczych mogą znacznie utrudniać codzienne zadania, warto jest wykorzystywać również wsparcie bliskich.

Pierwszym krokiem na drodze do poprawy samopoczucia i poradzenia sobie z emocjami jest dokładna diagnoza. Jeśli osoba z SM doświadcza jakiegokolwiek objawu depresji, zaburzeń lękowych czy innych powinna udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Może skierować on na dalsze konsultacje do psychiatry i/lub psychologa.

W radzeniu sobie z depresją eksperci zalecają korzystanie ze wszystkich trzech sposobów: farmakoterapii, psychoterapii i ćwiczeń fizycznych. Niemniej istotne jest połączenie leków ze wsparciem psychologicznym.

Pomoc psychologa pozwala wyrazić wiele emocji pojawiających się w depresji i innych zaburzeniach emocji oraz nastroju i ułatwia rozwiązywanie problemów co jest niezbędne do aktywnego radzenia sobie w życiu z chorobą. Również aktywność fizyczna może przynosić pożądane efekty.

W ramach Poradni specjalistycznej PTSR korzystać można z bezpłatnego wsparcia psychologów. Wystarczy wypełnić formularz albo zadzwonić pod numer telefonu 22 127 48 50.