Zaburzenia funkcji seksualnych

Zaburzenia funkcji seksualnych są częsty objawem stwardnienia rozsianego, zaliczanym do tzw. niewidocznych symptomów choroby. Badania pokazują, że ok. 60-90% pacjentów z SM będzie ich doświadczać na którymś etapie chorowania. Ich pojawienie się istotnie wpływa na jakość życia, relacje międzyludzkie i samoocenę osób z SM. 

Zaburzenia sfery intymnej możemy podzielić na te pierwszorzędne, drugorzędne oraz trzeciorzędne. Pierwszorzędne zaburzenia wynikają bezpośrednio z uszkodzenia układu nerwowego i upośledzają odczucia seksualne. Do pierwszorzędnych zaburzeń czynności seksualnych zaliczamy: zaburzenia wzwodu (70-92%), zaburzenia wytrysku (68-73%), niemożność osiągnięcia orgazmu (45-60%), zaburzenia orgazmu u mężczyzn (40-65%), obniżenie nawilżenia pochwy u kobiet (36%), a także zaburzenia pożądania, bolesne współżycie, zaburzenia czucia okolic narządów płciowych. Bezpośrednią przyczyną tych dysfunkcji są powstałe w wyniku pojawienia się stanów zapalnych ogniska demielinizacyjne. Drugorzędne zaburzenia nazywane są inaczej wtórnymi, a wynikają ze zmian funkcjonowania organizmu, których przyczyną są ogniska uszkodzeń układu nerwowego. Wymienić możemy wśród nich: spastyczność, zespół przewlekłego zmęczenia, dolegliwości bólowe, zaburzenia czynności zwieraczy pęcherza moczowego i odbytu, zmiany charakterologiczne, depresja, zaburzenia nastrojów, zaburzenia czynności poznawczych. Na wtórne zaburzenia czynności seksualnych mogą mieć wpływ również przyjmowane w toku terapii leki. Drogą podawania najczęściej stosowanych w leczeniu SM substancji jest iniekcja, której dokonuje się w zależności od przyjmowanej substancji od codziennie do raz na miesiąc. Bolesność w miejscu dokonania iniekcji, zaczerwieniania, reakcje alergiczne także mogą wpływać na życie seksualne osoby z SM zaburzając jej popęd lub poczucie samoakceptacji, poczucie atrakcyjności. Trzeciorzędne zaburzenia związane są z aspektem psychicznym, społecznym i kulturowym, a mogą wynikać z reakcji osoby na wiadomość o chorobie lub na pogłębiającą się niepełnosprawność. Nie bez znaczenia pozostaje również wpływ otoczenia i ich reakcja na pojawienie się choroby i jej skutki. U osoby chorej możemy mówić o zaburzeniach emocjonalnych, zaburzeniach nastroju, problemach poznawczych, których podłożem może być zmiana w postrzeganiu samego siebie, konieczność redefinicji dotychczas pełnionych ról społecznych, zmiana nastawienia ze strony otoczenia, brak akceptacji.

Najczęściej występujące zaburzenia seksualne u kobiet żyjących ze stwardnieniem rozsianym to: zaburzenia pożądania (57,7%), zaburzenia lubrykacji (48,4%), zaburzenia doznań genitalnych (47,3%), zaburzenia poznawcze (45,2%) oraz zaburzenia orgazmu (39,8%). Co ciekawe, to nie stopień niepełnosprawności, a generalne zadowolenie ze związku i relacji z parterem ma największy wpływ na jakość życia seksualnego pań.

U mężczyzn najczęściej występującymi problemami są zaburzenia erekcji (52,9%), zaburzenia pożądania (26,8%), zaburzenia orgazmu (23,1%) czy zaburzenia ejakulacji (17,9%).

Przyczyny dysfunkcji seksualnych upatrywane są zarówno w zmianach w mózgu - demielinizacji, atrofii mózgu, uszkodzeniach w rdzeniu kręgowym(tzw. pierwszorzędowe zaburzenia funkcji seksualnych), ale również w objawach SM takich jak np. zmęczenie, niesprawność fizyczna, spastyczność, osłabienie mięśni, problemy z pęcherzem moczowym (tzw. drugorzędowe zaburzenia funkcji seksualnych) oraz w czynnikach psychospołecznych bycia chorym na chorobę przewlekłą – np. obniżeniu samooceny, depresji, wahań nastroju, zmian roli w związku, problemów w komunikacji itp. (tzw. trzeciorzędowe zaburzenia funkcji seksualnych).

Terapia zaburzeń seksualnych może obejmować: terapię estrogenem, która może pomóc w polepszeniu napięcia pochwy oraz wspomóc jej nawilżenie u kobiet, treningi masturbacyjne, body mapping, terapia instrumentalna (np. używanie wibratorów), fizjoterapię uroginekologiczną, a u mężczyzn leki (inhibatory fosfodiestrazy typu 5), testosteron, aparaty próżniowe, preparaty docewkowe, zabiegi chirurgiczne. Ważne jest również u partnerów obojga płci, by rozmawiać otwarcie o swoich trudnościach i problemach oraz dopasowanie aktywności seksualnej do swoich możliwości. Istotne są również prozdrowotne nawyki jak ograniczenie alkoholu, nikotyny, zdrowa dieta, aktywność fizyczna (palenie papierosów, nadmierna masa ciała mogą np. u mężczyzn powodować lub nasilać zaburzenia erekcji). Warto również rozważyć wsparcie seksuologa, który może pomóc w radzeniu sobie z problemami seksualnymi poprzez zwiększenie bliskości między partnerami, naukę otwartej komunikacji itp.

Obejrzyj nasz webinar:

Pobierz naszą darmową publikację (możesz zamówić też bezpłatną wersję papierową na: https://ptsr.org.pl/wydawnictwa)

: