Program lekowy B.29

Leczenie stwardnienia rozsianego jest w Polsce możliwe przy zastosowaniu kilkunastu preparatów w ramach programu lekowego B.29 refundowanego przez Ministerstwo Zdrowia (oznacza ta, że osoba z SM, jeśli posiada ubezpieczenie zdrowotne, może leczyć się za darmo). Treść program B.29 "Leczenie stwardnienia rozsianego" tutaj. 

KWALIFIKACJA DO B.29
Aby zakwalifikować się do programu leczenia powinieneś spełnić warunki zawarte w programie (określona liczba rzutów, określony stopień niepełnosprawności mierzony EDSS, liczba zmian aktywnych widocznych w obrazach rezonansu magnetycznego). 

LEKI DOSTĘPNE W RAMACH B.29
Leki stosowane w ramach B.29 to tzw. leki modyfikujące przebieg choroby, tzw. DMTs (ang. disease modyfing drugs).
Terapia pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią SM najczęściej rozpoczyna się od podania leku należącego do leków tzw. I linii. Są to przede wszystkim interferony beta i octan glatirameru, ale również leki nowszej generacji, silniejsze i bardziej skuteczne - fumaran dimetylu, teryflunomid, ozanimod, ponesimod i ofatumumab. Od 2023 r. w I linii znalazły się też okrelizumab i kladrybina. 
Jeśli choroba u osoby z rzutowo-remisyjną postacią SM rozwija się szybko i agresywnie (ang. rapidly evolving severe, RES) lub gdy leczenie lekami I linii nie przynosi oczekiwanych rezultatów przez określony czas (przez jeden pełny cykl leczenia, zazwyczaj 1 rok, w trakcie którego wciąż obserwuje się aktywność zapalną), wdraża się leki z tzw. II linii. Należą do nich: fingolimod, natalizumab, alemtuzumab.

Leczenie pierwotnie postępującej postaci SM prowadzi się okrelizumabem. To co istotne, lek ten skuteczny jest w przypadku wczesnej pierwotnie postępującej postaci SM, czyli wtedy, gdy na obrazie rezonansu widać wciąż aktywność choroby. Lek na wtórnie postępującą postać SM to siponimod, który kierowany jest do pacjentów z wczesną postacią wtórnie postępującą.

Każda placówka prowadząca program lekowy B.29 powinna mieć wszystkie stosowane w ramach programu leki modyfikujące przebieg choroby.

FORMA PODAWANIA LEKU I CZĘSTOTLIWOŚĆ*
Wszystkie wyżej wymienione leki mają różne postaci: tabletek, wlewów lub wstrzykiwań oraz różną częstotliwość podawania. Niektóre muszą być podawane w warunkach szpitalnych, a inne przyjmowane samodzielnie w domu.
I tak:
- interferon beta 1-a podaje się w formie wstrzyknięcia 3 razy w tygodniu.
- interferon beta 1-b podaje się w formie podskórnego wstrzyknięcia co 2 dzień.
- peginterferon beta 1-b podaje się w formie wstrzyknięcia raz na 2 tygodnie.
- octan glatirameru podaje się w formie podskórnego wstrzyknięcia raz na dobę lub 3 razy w tygodniu.
- fumaran dimetylu to tabletka przyjmowana 2 razy dziennie.
- teryflunomid przyjmuje się w postaci tableki raz dziennie.
- ofatumumab dawkowany jest w ampułkostrzykwace co miesiąc.
- ponesimod - tabletka jeden raz na dobę.
- ozanimod - tabletka przyjmowana raz na dobę.
- okrelizumab - lek przyjmowany jest w postaci dożylnego wlewu raz na 6 miesięcy.
- kladrybina - lek podawany jest raz na rok, przez dwa lata, w formie tabletek.
- natalizumab - wlew dożylni raz na 4 tygodnie.
- fingolimod - jedna kapsułka raz na dobę.
- siponimod - jest podawany w formie kapsułki raz na dobę.
- alemtuzumab - podaje się w postaci dożylnej infuzji, w dwóch kursach.

*Leczenie powinno być rozpoczynane i prowadzone pod nadzorem neurologa mającego doświadczenie w leczeniu pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Niektóre z preparatów wymienionych powyżej wymagają podania dawki początkowej i jej zwiększania, a potem podtrzymywania leczenia dawką podtrzymującą. Szczegóły dot. dawkowania konkretnych preparatów znaleźć można w charakterystykach produktów leczniczych (tj. w ChPL).

SKUTKI UBOCZNE TERAPII
Tak jak wszystkie dostępne leki na świecie (nawet te bez recepty) tak i preparaty modyfikujące przebieg SM mają swoje skutki uboczne. Szczegółowy ich wykaz, a także częstotliwość występowania można znaleźć w ChPL każdego preparatu. Należy jednak pamiętać, że nie u każdego skutki uboczne będą występować. Zawsze należy również rozważyć korzyści płynące z przyjmowania danego leczenia do możliwych efektów niepożądanych.

WYBÓR TERAPII
To, jaki lek zostanie ci zaproponowany zależy od: postaci choroby, jej aktywności, przebiegu, twojego stanu neurologicznego, ale też planów na przyszłość, w tym prokreacyjnych, trybu i stylu życia. Dobierając terapię należy uwzględnić swoje preferencje co do sposobu podawania leku i stylu życia oraz planów prokreacyjnych. TO WSPÓLNA DECYZJA PACJENTA I LEKARZA, która powinna uwzględniać czynniki wspomniane wyżej.

GDZIE SIĘ LECZYĆ W RAMACH B.29
Neurolog, który stawiał diagnozę SM powinien zawsze poinformować Cię, czy w Twoim przypadku jest możliwe leczenie i gdzie możesz je otrzymać.
W Polsce znajduje się ponad 100 ośrodków prowadzących leczenie pacjentów chorych na SM. Obecnie nie obowiązuje rejonizacja, a więc chory może wybrać sobie placówkę, w której chce się leczyć i to właśnie z nią się skontaktować. Niestety czasem bywa tak, że dana placówka nie ma dostępnych „od ręki” miejsc w programie lekowym i zgłaszając się do takiego ośrodka, pacjent zostanie wpisany na listę oczekujących na leczenie, do tzw. kolejki.
W takim przypadku możesz zdecydować się na leczenie w innym miejscu, które oferuje szybsze podanie terapii.
Aby ułatwić decyzje o wyborze ośrodka leczenia, poniżej przedstawiamy link do strony Narodowego Funduszu Zdrowia, na której publikowane są ośrodki leczące SM wraz z terminami oczekiwania na włączenie do terapii.
Link do strony NFZ: https://terminyleczenia.nfz.gov.pl/#
Aby znaleźć ośrodek należy wpisać:
- w „przypadek” – stabilny
- w „jakiego świadczenia szukasz” – leczenie chorych stwardnienie rozsiane
Możesz wybrać też województwo i miejscowość. 

Przyjmowanie leków będzie wiązało się z badaniami przed rozpoczęciem terapii, kontrolnymi wizytami u lekarza oraz badaniami w trakcie (m.in. regularne badania krwi oraz cykliczny MRI).

Nie możesz leczyć się w ramach B.29? Przeczytaj więcej o badaniach klinicznych prowadzonych w SM.