Leczenie modyfikujące przebieg choroby

Obecnie na rynku dostępnych mamy kilkanaście leków (terapii) immunomodulujących/modyfikujących (ang. disease modyfing therapies, DMTs), czyli mających wpływ na przebieg stwardnienia rozsianego. Leki te mają różne sposoby podawania (doustnie, w postaci zastrzyków bądź wlewów), a ich skuteczność w hamowaniu postępu choroby wciąż się zwiększa, dając osobom z SM tym samym nie tylko możliwość wyboru najbardziej dla nich odpowiedniej terapii, ale też szansę na realizację planów życiowych i marzeń.

Mechanizm leków modyfikujących przebieg choroby opiera się głównie na redukcji lub zatrzymaniu wywoływanych przez chorobę zapaleń w mózgu i rdzeniu kręgowym (ośrodkowym układzie nerwowym, OUN), będących wynikiem nieprawidłowego działania układu odpornościowego, który niszczy mielinę (otoczkę nerwów) jak również same nerwy.  Pozwala to na zmniejszanie lub całkowite zredukowanie liczby rzutów, zahamowanie progresji niepełnosprawności. Niektóre z leków zmniejszają również atrofię mózgu.

Leki immunomodulujące stosuje się przede wszystkim w rzutowo-remisyjnej postaci SM (ang. relapsing-remitting multiple sclerosis, RR MS), ponieważ właśnie dla tego typu stwardnienia rozsianego charakterystyczne są zapalenia. Niektóre z DMT są skuteczne również w przypadku wczesnych, aktywnych postaci wtórnie i pierwotnie postępującego SM (w których obecne są rzuty lub zmiany aktywne widoczne w obrazach rezonansu magnetycznego - MRI). Nie są jednak skuteczne w leczeniu zaawansowanych postaci choroby, w których przeważają procesy neurodegeneracyjne.

Do leczenia rzutowo-remisyjnej postaci SM stosuje się: interferony beta, octan glatimeru, fumaran dimetylu, teryflunomid, natalizumab, fingolimod, okrelizumab, kladrybinę, ozanimod, ponesimod, ofatumumab. Okrelizumab jest stosowany także u pacjentów z wczesną postacią pierwotną SM. Siponimod stosowany jest natomiast u pacjentów ze wczesną postacią wtórnie postępującego SM. Obecnie w Polsce dostępne są wszystkie wyżej wymienione preparaty. Dodatkowo, także inne substancje testowane są w ramach badań klinicznych, o których przeczytasz więcej poniżej.

Liczne dowody naukowe pokazują, że terapię lekami immunomodulującymi należy rozpocząć tak szybko, jak to tylko możliwe, bowiem wtedy leczenie przynosi najlepsze efekty, a uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego są bardziej odwracalne. Ponadto, to, że osoba z SM, która nie leczy się w/w terapiami, czuje się dobrze i nie ma rzutów, nie oznacza, że jej choroba jest nieaktywna, bowiem tylko 1 na 10 zmian aktywnych, widocznych w badaniu rezonansu magnetycznego, daje objawy w postaci rzutu. Warto o tym pamiętać.